Uit je hoofd, In je lijf
Artikelen over Emotiemanagement
In het werk van mij en mijn collega-coaches komen we dagelijks in contact met mensen voor wie het lastig is om met stress om te gaan. Mensen bij wie, zoals ze zelf aangeven, problemen zich opstapelen, mensen die vast zitten in patronen en die het lastig vinden om een gevoel van eigenwaarde te voelen.
Wat wij vooral aan hen merken is dat zij allen de behoefte hebben om gevoelens te dempen, uit de weg te gaan of zich ertegen te verzetten. Dat dempen lijkt, zeker voor de korte termijn, nu eenmaal prettig te zijn, want hiermee haal je de scherpte weg van verdriet, boosheid of frustratie. Dus je kiest voor de bekende en vertrouwde weg: dempen van alle narigheid die je ervaart!
Dat kun je doen door jezelf af te leiden, door vooral anderen de schuld te geven, door te gaan piekeren, veel te sporten, door veel tv, films of internet te kijken, altijd maar bezig te blijven, te shoppen, blijven plannen etc. Veel ernstiger wordt het als je jezelf gaat verdoven met drank, drugs, alcohol etc. Elke vorm van verslaving kun je zien als het chronisch en dwangmatig dempen van gevoelens.
Alhoewel sommige mensen zich bewust zijn van hun eigen ontwijkende gedrag, is het overgrote deel van de mensheid zich écht niet een bewust van het feit dat ze steeds maar weglopen voor een heel natuurlijk gegeven, namelijk het voelen van het gevoel!
Laat ik het een klein beetje in perspectief plaatsen; natuurlijk is het oké om gevoelens soms wat te dempen om niet altijd de rauwe pijn te hoeven voelen, dat kan heus geen kwaad. Het helpt ons juist om stabiel te blijven en de scherpe kantjes van het leven af te halen. We kunnen nu eenmaal niet op alle pijnlijke slakken zout gaan leggen… veel te vermoeiend!
Maar aan de andere kant, lijkt het negeren van gevoelens een gewoonte te worden en blijkt het de bron te zijn van veel stressgerelateerde problemen. Want wat zijn dan de gevolgen van deze opgelegde zelfcensuur?
Een eerste belangrijk gevolg is dat dempen leidt tot volledig dempen. Je kunt als mens namelijk niet alleen je negatieve gevoelens dempen. Wanneer je je gevoelens dempt, dan geldt dit voor zowel de negatieve gevoelens, als ook voor de positieve gevoelens. Het lijkt dus in eerste instantie fijn te zijn om niet de bodem van de put te hoeven voelen, maar onthoud dan wel dat je door te dempen ook niet de toppen van geluk kunt ervaren!
Je kunt het zo zien: als je je gevoelens dempt, dan top je jezelf als het ware van boven en van beneden af. Je leeft binnen een door jou zelf opgelegde bandbreedte. Je dient jezelf een soort natuurlijke Prozac toe en leeft op de automatische piloot.
Een volgend, hiermee samenhangend gevolg is dat je door te dempen, een belangrijk deel van jezelf negeert: als het negatieve gevoel er niet mag zijn, corrigeer je eigenlijk je natuurlijke IK. Als je (al dan niet onbewust) tegen jezelf zegt Ik mag dit niet voelen, dan zeg je eigenlijk tegen jezelf: dit deel van mij mag er niet zijn!
Wanneer je deze redenering kunt volgen, dan is het gemakkelijker om te begrijpen dat je door het dempen van gevoelens, je ‘eigen waarden’ wegduwt. Met andere woorden: het ervaren van eigenwaarde lijkt dan een onmogelijke opgave.
Dus laat ik mijn verhaal besluiten met een positieve wending: er is voor iedereen een alternatief beschikbaar, namelijk het wél ervaren van je emoties! En wil je dit nog een stap verder ontwikkelen, dan raad ik je aan om je emoties te gaan managen. Meer daarover vind je bij eerdere artikelen over emoties en emotiemanagement op de site.
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: beide zijn eigenlijk niet van toepassing!
Je emoties kun je niet beheersen, alhoewel het er soms wel op lijkt wanneer je gevoelens onderdrukt of negeert. Maar daarmee zijn ze nog niet weg! Ze zwerven nog steeds in je lichaam en doen daarmee een beroep op je energie en je welbevinden. Andersom: beheersen emoties jou dan? Dat is feitelijk ook niet het geval, want daarmee zou je een speelbal op de golven van je emoties worden en dat lijkt me evenmin plezierig.
De vraag blijft vervolgens: hoe kun je dan het beste met je emoties om gaan, zodat ze vóór je gaan werken en zodat je algehele welbevinden omhoog gaat?
Even een korte inleiding op het thema ‘Emoties en welbevinden’, alvorens ik mijn ervaring met je wil delen..
Een belangrijk uitgangspunt als het gaat om ons welbevinden, is dat al onze emoties deel uitmaken van ons emotionele ervaringsspectrum! Dus niet alleen de positieve emoties horen bij jou, maar ook de negatieve emoties vormen een belangrijk onderdeel van jouw welbevinden!
Emoties voelen soms beangstigend en bedreigend aan, vooral omdat ze zo krachtig kunnen zijn en ons verstand kunnen overheersen. Het lijkt er dan inderdaad op dat je een soort speelbal bent van de golven en zelf niets meer hebt in te brengen. Maar bedenk wel: juist deze kracht maakt emoties tot een schitterend fenomeen! Emoties zijn net als golven van de zee: ze zwellen aan tot zij hun hoogste punt bereiken, waarna ze langzaam weer wegebben. Emoties kennen van nature altijd een begin en ook weer een einde..
Juist wanneer we onze emoties niet willen voelen, wanneer we ze negeren, ze wegduwen of op een andere wijze ons verzetten, dan krijgen ze ook niet de kans om het natuurlijke golfpatroon in gang te zetten. Ze blijven in ons lichaam zitten en gaan daar schade aanrichten. Emoties hebben daarmee een grote invloed op onze gezondheid. Ze brengen tastbare, moleculaire effecten in ons lichaam teweeg en zijn daarmee in staat de natuurlijke balans van de lichaamsfuncties te verstoren of juist te herstellen.
Om terug te komen op mijn eerdere vraag: hoe kun je het beste met je emoties omgaan, zodat ze vóór je gaan werken en zodat je algehele welbevinden omhoog gaat?
Het antwoord ligt in het woord ‘Emotiemanagement’.
Emotiemanagement beschrijft het vermogen om emoties van jezelf (en van anderen) op een doeltreffende wijze te kunnen hanteren. Je gaat emoties als het ware ‘beheren’ (niet verwarren met beheersen!). Het beheren van emoties betekent dat je er zélf verantwoordelijk voor bent en dat je er op een actieve manier mee om kunt gaan. Emotiemanagement is daarmee een essentieel component van emotionele intelligentie.
Maar hoe doe ik dat dan, emotiemanagement toepassen? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, moet eerst in kaart worden gebracht hoe emotiemanagement werkt. Emotiemanagement is mogelijk omdat mensen niet alleen kunnen voelen, maar omdat we ook kunnen denken en doen. Die drie onderdelen staan met elkaar in verbinding, zelfs in ‘communicatieve’ zin: zij beïnvloeden elkaar. Sterker: zij kunnen elkaar sturen, intensiveren en toonzetten. Het voelen wordt beïnvloed door het denken; zelfs door het benoemen van een gevoel, kan het gevoel veranderen. Het voelen wordt ook beïnvloed door het doen. Het is bijvoorbeeld mogelijk je kwader te gaan voelen door agressieve gedragingen. Zo ook kan een depressieve stemming, zowel door te redeneren, maar ook door een hangende houding of een slepende tred, worden verstrekt. Dus denken-voelen-doen zijn onderdelen die elkaar beïnvloeden.
En van deze drie componenten kun je ook gebruik maken wanneer je je emoties wil gaan beheren. In de training “Uit je hoofd, in je lijf” hebben we hier een duidelijk stappenplan voor ontwikkeld. Het simpel doorlopen van deze stappen, maakt dat je aan emotiemanagement doet!
Kort gezegd komt het hierop neer. Door emoties bewust te ervaren op het moment dat deze zich voordoen en te erkennen dat ze er (mogen) zijn, gun je jezelf de kans om adequaat te reageren. Wanneer je de emoties vervolgens voor jezelf weet te benoemen, maak je gebruik van je denken en geef je je hoofd ook een rol in dit proces.
Om te voelen, kun je je lichaam als spanningsindicator gebruiken, want emoties melden zich via het lichaam. Maar ook je ademhaling is een belangrijke ‘verklikker’ van emoties die zich voordoen. Als je jezelf aanleert om je ademhaling regelmatig onder de loep te nemen gedurende de dag, merk je sneller verschillen op.
Iedereen kan emotiemanagement leren. In de training gaan we hier uitgebreid op in. Wil je alvast een voorproefje ervaren? Ga dan naar de webshop en bestel de gratis minitraining!
In dit artikel wil ik graag inzoomen op onze emoties. Emoties zijn een belangrijk onderdeel van ons mens zijn. Zonder emoties –zowel negatief als positief– kunnen we ons leven niet beleven in alle gradaties waarin het zich aan ons voordoet. Emoties geven je het gevoel dat je leeft, dat je bestaat. Met andere woorden, emoties maken het leven, de moeite waard. Zonder emoties zou ons leven saai en kleurloos zijn, want stel je voor dat je geen emoties bezat, dan zou de wereld eigenlijk niet meer dan een aaneenschakeling van gebeurtenissen en feiten zijn. Juist door onze emoties veranderen deze los staande gebeurtenissen in een levende en afwisselende ervaring!!
We ervaren allemaal een grote variëteit aan emoties, van lichte wrok tot grote woede en van vredige kalmte tot opperste staat van geluk. En al die emoties voel je terug in je lichaam. En juist omdat we deze grote verscheidenheid aan emoties kunnen ervaren, verschillen wij van dieren en kunnen wij ons leven écht beleven in alle gradaties die zich voordoen en maakt het ons leven zo interessant.
Er komen altijd dingen in je leven voorbij die iets met je doen, maar hoe jij erop reageert, verschilt van hoe de ander erop reageert. Wat voor de één stressvol is, kan voor de ander juist een uitdaging zijn. En het kan zijn dat je je niet altijd bewust bent van je diepere gevoelens en hoe deze je lichaam, energie en gedachten en relaties beïnvloeden, maar ze zijn altijd in jou aanwezig.
Tot zover is er niets aan de hand. Maar het wordt echter pas een probleem als wij emoties indelen naar: ‘gewenst’ en ‘ongewenst’. Dit zorgt ervoor dat lastige gevoelens als ‘frustratie’, ‘angst’, ‘onzekerheid’ als het even kan vermeden worden of erger, genegeerd, terwijl de fijne gevoelens als ‘geluk’ moeten worden nagejaagd.
En dat is een erfenis uit onze cultuur die al eeuwenlang wordt doorgegeven. We hebben geleerd om te kijken naar emoties als ‘goed’ of ‘slecht’. Dat is inmiddels zo’n automatisme geworden dat we er niet omheen kunnen: we hebben geleerd dat positieve gevoelens (aardig, blij), fijn en goed zijn en dat negatieve gevoelens zoals bijvoorbeeld ‘woede’ eigenlijk ongewenst zijn.
Een belangrijk gevolg van dit onderscheid in ‘gewenst’ of ‘ongewenst’ is dat we negatieve of slechte gevoelens onderdrukken of ontkennen omdat we ze niet mogen of willen hebben. Maar wat richten we dan aan bij onszelf?
Het resultaat is dat de meeste mensen niet goed meer in staat zijn om gevoelens te herkennen en te erkennen omdat we geleerd hebben onszelf te censureren. Het vervelende is echter: emoties laten zich niet wegstoppen en zonder een uitweg naar buiten, slaan ze zich op in je lichaam, waar ze er op een later moment weer uit kunnen komen.
Meer artikelen
Webdesign